қаз

I

зат. көне. Мәслихат, жиын. Мемлекет пен қоғам өміріндегі маңызды мәселелер бүкіл ел басшылары қатысқан жиында шешіледі. Осы ұлы нөпір жиынды «қ а з» деп атайды. Қ а з – бүкіл қазақ елінің бас қосқан кеңесі (Аңыз адам, 2011, №19, 34). Көрші елдермен соғысу не одақтасу, не мойынұсыну т.б. тек қ а з д ы ң деңгейі арқылы жүзеге асырылады (Бұл да). Қ а з бекітпесе хан мен сұлтан болса да биліктері заңсыз деп саналады (Жас алаш, 10.09.2005, 4).

II

зат. сөйл. Қазы. Ашуланба Абылай, Ашулансаң Абылай, Көтерермін, көрермін, Көтеріп қ а з ғ а салармын (Бұқар жырау: Аңыз адам, 2011, №19, 34).

III

Қаздың жұмыртқасындай. Көлемі қаздың жұмыртқасы сияқты, үп-үлкен. Сол тапжылтпаған қалып қақ маңдайдан қ а з д ы ң ж ұ м ы р т қ а с ы н д а й алтынмен құлаштап періп кеп жібергені (Р.Отарбаев, Біздің ауыл., 121). Қаз кеуделі. Кеудесі қаздың кеудесіндей. Қ а з к е у д е л і қыз көкірегі дем алған сайын көтеріліп, басылып жатыр (С.Досанов, Қыран қалғымайды, 18).